20.11.14

RABIN ISAAC NEUMAN

W dniu 17 listopada zmarł Rabin Isaac Neuman (Izaak Najman) urodzony w Zduńskiej Woli w 1922 roku. Przez lata dzieciństwa i młodości mieszkał przy ulicy Stęszyckiej i Ogrodowej i to tę Zduńską Wolę, sprzed czasu gdy świat oszalał, zachował w swoim sercu.
 
fot. (c) Tomek Polkowski, Rabin ogląda kartki przesłane mu przez dzieci ze szkół zduńskowolskich.

Rabin Neuman przez całe swoje życie angażował się w działania na rzecz praw człowieka. Był między innymi uczestnikiem historycznego marszu w Alabamie – Selma March pod kierunkiem Martina Luthera Kinga.

Mimo cierpienia, jakiego doznał Rabin wraz ze swoją rodziną podczas Zagłady napisał, że nigdy nie chciał żyć w cieniu Zagłady i czynić z niej obciążenia dla całej swojej nowej rodziny. Dwa lata temu dzieci i młodzież ze szkół zduńskowolskich i z Zapolic wzięły udział w projekcie „Kartka dla Rabina“, malując kartki z pozdrowieniami ze Zduńskiej Woli. Ze względu na stan zdrowia Rabin Neuman nie mógł już podróżować, a tym samym odwiedzić miasta swojego dzieciństwa i młodości, choć bardzo tego pragnął. Historię swojego życia spisał w książce „The Narrow Bridge“, która stała się jednym z nielicznych tak pięknych świadectw świata przedwojennej Zduńskiej Woli. Margerytki w jego przydomowym ogrodzie były wspomnieniem Polski i jego na zawsze kochanej Zduńskiej Woli. Pogrzeb Rabina Isaaca Neumana odbył się we wtorek 18 listopada na Mt. Hope Cemetery w Urbana-Champaign, USA. 
ISAAC NEUMAN uczęszczał do akademii rabinicznej w Kaliszu i w Warszawie przed jego deportacją w maju 1941 roku do pierwszego z kliku obozów pracy i obozów koncentracyjnych. Został oswobodzony przez 18 Dywizjon Piechoty Armii Amerykańskiej 5 maja 1945 roku. Przed przybyciem do Stanów Zjednoczonych w 1950 roku spędził kilka lat w szpitalach i ośrodkach rehabilitacyjnych w Austrii. Tytuł licencjata B.A. oraz wykształcenie magisterskie M.A. of Hebrew Letters, a następnie smichę rabiniczną uzyskał w Hebrew Union College. W tej samej uczelni w 1985 roku uzyskał tytuł doktora teologii. Funkcję rabina pełnił kolejno w kongregacji Kol Shearith Israel w Republice Panamy, Temple Judah w Ceder Rapids w stanie Iowa. Posadę rabina w Iowa objął w latach 60-tych, kiedy to w Ameryce przelewała się fala protestów pokojowych oraz związanych z dyskryminacją rasową. Rabin Neuman aktywnie zaangażował się w działalność na rzecz praw człowieka. Dawał wykłady na uczelniach dla białych i czarnych. 
Wydarzenia tamtych lat w Ameryce doprowadziły do demonstracji i do historycznego marszu w Alabamie – Selma March, w którym Rabin brał udział wspólnie z Martinem Lutherem Kingiem i Rabinem Abrahamem Joszua Heszlem. Po tych wydarzeniach objął posadę rabina w Sinai Temple w Champaign w stanie Illinois. W latach 1987-88 pełnił funkcję pierwszego od czasu wojny rabina w Berlinie Wschodnim. W tym czasie intensywnie nauczał i publikował, a także brał udział w zespole tworzącym U.S. Holocaust Museum. W 1985 roku prezydent Ronald Reagan mianował Rabina Neumana do sześcioletniej rady United States Holocaust Memorial Council. Jako emerytowany rabin, Neuman mieszkał w Champaign w stanie Illinois. W synagodze w Sinai Temple w Urbana-Champaign znajduje się dziedziniec zadedykowany pamięci Rabina Isaaca Neumana i społeczności żydowskiej Zduńskiej Woli.


ROK 2014 JUŻ PRAWIE ZAMKNIĘTY

Dobiega końca rok 2014, a tym samym z nastaniem chłodniejszych dni kończą się wizyty na cmentarzu żydowskim w Zduńskiej Woli.
W tym roku cmentarz odwiedziło ponad 600 osób w tym blisko 300 z Izraela, Stanów Zjednoczonych, Argentyny, Chin  i Niemiec. 
Wydarzyła się także rzecz dla mnie wspaniała. Liceum Plastyczne, szkoła najbliższa mi ze względu na fakt iż sama byłam jej uczennicą wiele lat temu, podjęła próby działań na rzecz dialogu polsko-żydowskiego. Było to możliwe dzięki dużemu zaangażowaniu ze strony Katarzyny Podsadniak-Golec, jednej z nauczycielek, która ukończyła Seminarium dla nauczycieli polskich w Yad Vashem i która doprowadziła do wizyty grupy młodzieży izraelskiej w naszym mieście. Należy nadmienić, że przyjazdy grup izraelskich do Zduńskiej Woli zapoczątkował Asher Ud Sieradzki (pierwsza wizyty grupy to 1998 rok) i prof. Daniel Wagner (rok 2001 - pierwsza grupa zorganizowana przez Profesora). To dzięki nim Zduńska Wola stała się rozpoznawalna na mapie wizyt tych grup do Polski. 
Mam nadzieję, że Pani Katarzyna będzie kontynuowała rozpoczęte działania bo nie wyobrażam sobie, że kolejne pokolenia nie podejmą się opieki nad pamięcią o Żydach zduńskowolskich, jak również opieki nad cmentarzem - jedynym tak dużym i cennym zabytkiem w Zduńskiej Woli. 
Będę dopingowała Liceum Plastycznemu, bo w końcu kto inny, jak nie ludzie wrażliwi na piękno powinni to miejsce znać, odwiedzać je, czerpać inspirację do dalszych twórczych działań.
fot. (c) Liceum Plastyczne im. Katarzyny Kobro w Zduńskiej Woli.
Zdjęcie pochodzi z facebook'a Liceum Plastycznego. 
Więcej zdjęć możecie Państwo zobaczyć TUTAJ
Poniżej relacja z pobytu grupy w Zduńskiej Woli
Kolejna grupa młodzieży izraelskiej, ponad 140. osobowa, odwiedziła nasze miasto dzięki wsparciu i pomocy Uri'ego Meiselmana - perkusisty zespołu Kerach 9, który wystąpił podczas tegorocznego Festiwalu Trzech Kultur 3K w Zduńskiej Woli. Z grupą spotkał się i o historii cmentarza opowiadał Tomek Polkowski - Dyrektor Muzeum Historii Miasta Zduńska Wola.
Grupy izraelskie to nie jedyne, które w tym roku odwiedziły cmentarz żydowski. Najbardziej pocieszający jest dla mnie fakt, że cmentarz odwiedzają wciąż kolejne grupy uczniów ze szkół zduńskowolskich.
 fot. (c) Tomek Polkowski, listopad 2014, wizyta uczniów z Zespołu Szkół nr 1 w Zduńskiej Woli

Bardzo serdecznie dziękuję wszystkim z Państwa, którzy poprzez wizyty na cmentarzu, podejmowane działania na rzecz dialogu polsko-żydowskiego dajecie nam znak, że to co robimy ma sens.

19.9.14

Sprzątanie Świata - Clean up the World

Chciałabym bardzo serdecznie podziękować młodzieży z Liceum Plastycznego im. Katarzyny Kobro w Zduńskiej Woli za wybranie cmentarza żydowskiego do akcji "Sprzątanie Świata - Clean up the World". Opiekunkami grupy były tym razem Katarzyna Podsadniak-Golec i Agata Zieleźnicka.

Dzięki ich ogromnej pomocy udało nam się zebrać wszystkie śmieci, jakie regularnie są przerzucane przez ogrodzenie cmentarza, a także te śmieci, które są pozostałościami po odbywających się ostatnio ponownie i regularnie libacjach alkoholowych na cmentarzu. Dodatkowo uprzątnięta została trawa, którą latem tego roku wykosili wolontariusze. 

W nagrodę i w podziękowaniu za ich ciężką pracę udało mi się opowiedzieć im kilka historii związanych zarówno z historią społeczności żydowskiej Zduńskiej Woli, jak i z zasadami judaizmu. Moje wrażenia? Świetna grupa, wspaniali słuchacze i ciekawe pytania! :)

Teraz już tylko oczekujemy, że jesień będzie piękna tego roku i powiedzie się spotkanie na cmentarzu z grupą z Shittim School z Ein - Yahav Arava w Izraelu. Szkoła ta odwiedzi Zduńską Wolę w ramach projektu "Zachować Pamięć", organizowanego już od 10 lat przez ORE. Koordynatorem spotkania z ramienia Liceum Plastycznego w Zduńskiej Woli jest Pani Katarzyna Podsadniak-Golec.

wszystkie zdjęcia w poście (c) Kamila Klauzińska



4.9.14

PODZIĘKOWANIA


Otrzymałam ostatnio mapę "Pamiątki kultury żydowskiej regionu łódzkiego". Mapka ładna z naniesionymi licznymi obiektami. Na odwrocie krótkie opisy pamiątek żydowskich w poszczególnych miastach. Moją uwagę oczywiście przykuła Zduńska Wola :)

Mapka wydana w roku 2013.


Możemy dowiedzieć się z niej, że cmentarz żydowski w Zduńskiej Woli jest otoczony murem i znajduje się na nim kilkaset nagrobków....


Po interwencji u Dyrektora Departamentu Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki przy Urzędzie Marszałkowskim Województwa Łódzkiego otrzymałam dziś miłą odpowiedź:


"Dzień dobry,

Dziękujemy bardzo za czas poświęcony na wniesienie korekt do teksu do mapki „Pamiątki kultury żydowskiej regionu łódzkiego”. Pani uwagi zostały uwzględnione i nowe wydanie pojawi się z aktualnymi informacjami".


Bardzo serdecznie dziękuję Panu Dyrektorowi, jaki i miłym Pracownikom Wydziału Turystyki UM :)

31.8.14

II DZIEŃ OTWARTY CMENTARZA ŻYDOWSKIEGO W ZDUŃSKIEJ WOLI

Bardzo serdecznie dziękuję, że tak licznie ponownie Państwo przybyliście na kontynuację spaceru po naszym zduńskowolskim kircholu.
Dziękuję za wszystkie Państwa ciekawe pytania, Pani ze Stowarzyszenia IKAR dziękuję serdecznie za materiały, z którym zapoznam się jak najszybciej i na pewno skontaktuję się z Państwem.
Niestety nie posiadam zdjęć z naszego dzisiejszego spaceru. Jeśli ktokolwiek z Państwa robił zdjęcia naszej dzisiejszej grupy i zechciałby je przesłać do zamieszczenia na blogu, jako dokumentację, to będę bardzo wdzięczna - oczywiście prawa autorskie zostaną zachowane.
Nie mogłabym nie poprosić o zdjęcie z bliźniakami z klasy III :) Wiem, że mama pilnie śledzi nowości na blogu cmentarnym więc mam nadzieję, że moja prośba wcześniej czy później do Pani dotrze :)

A na koniec dnia cmentarz odwiedził także prof. Peter Kuhn z Institut für biblische und historische Theologie, Munchen, Niemcy.

Tym samym zakończyliśmy Dni otwarte cmentarza żydowskiego w roku 2014. Kolejny Dzień Otwarty już za rok - 23 sierpnia (niedziela).
fot. (c) Pan Witkowski 
zdjęcie wykonane po Dniu Otwartym cmentarza, 
na zdjęciu z Anną, Sarą i Janem.
Widać, że zadowoleni i historycznie nastrojeni :)
 



24.8.14

V DZIEŃ OTWARTY CMENTARZA

Dzisiaj nie udało nam się dokończyć spaceru. Silny wiatr i ulewny deszcz nie wystraszyły blisko 40 osób, które przybyły na V Dzień Otwarty. Dopiero burza miała siłę "przebicia" i nas pokonała. Musieliśmy opuścić cmentarz.
Mimo złej pogody, tak licznie przybyliście Państwo, aby posłuchać o historii społeczności żydowskiej Zduńskiej Woli. Bardzo serdecznie Państwu dziękuję i zgodnie z naszą dzisiejszą decyzją zapraszam ponownie 31 sierpnia (niedziela) o godz. 14:00 - wtedy to dokończymy nasz spacer.

Poniżej kilka zdjęć z dnia dzisiejszego, które udostępniła mi Adriana Bryk i Ewelina Matusiak, za co im bardzo serdecznie dziękuję.
fot. (c) Adriana Bryk

fot. (c) Ewelina Matusiak

20.8.14

WOKÓŁ CMENTARZA Z GOOGLE

Już za kilka miesięcy będzie można spacerować wokoło cmentarza żydowskiego dzięki Google :)
W najbliższych dniach samochód Street View przejedzie od ulicy Krótkiej poprzez ulicę Wiejską i później w ulicę Kaczą. Taką odpowiedź otrzymałam właśnie od koordynatorki projektu na naszym terenie Pani Izabeli Kropp.
Dzięki temu każdy, planujący wizytę w Zduńskiej Woli, będzie mógł łatwo zlokalizować cmentarz na mapie.

Bardzo serdecznie dziękuję Izabeli Kroppie oraz Marcie Surgowt za pomoc w realizacji mojej prośby.

Państwa natomiast zapraszam na spacer wewnątrz cmentarza.
V Dzień Otwarty zduńskowolskiego kirchola, już w niedzielę 24 sierpnia. 
Rozpoczynamy o godzinie 16:00 przy głównej bramie. 


fot. (c) Kamila Klauzińska
droga wokoło cmentarza, zima 2006.


13.8.14

V DZIEŃ OTWARTY CMENTARZA ŻYDOWSKIEGO W ZDUŃSKIEJ WOLI

Serdecznie zapraszam Państwa do udziału w V Dniu Otwartym cmentarza żydowskiego w Zduńskiej Woli. Inicjatywa organizacji Dnia Otwartego jest "oddolna", to znaczy pierwszy Dzień Otwarty został zorganizowany w 2004 roku przez prof. Daniela Wagnera, Kamilę Klauzińską, Elżbietę Bartsch oraz  Ewelinę Matusiak i Kubę Pawelca, którzy wtedy, jako uczniowie szkół zduńskowolskich mieli możliwość stać się przewodnikami po zduńskowolskim kircholu. Od 2011 roku Dzień Otwarty cmentarza żydowskiego organizuję wspólnie z mężem Tomkiem Polkowskim, w 2011 roku zaangażowana była w jego organizację także Ewelina Matusiak. Od roku 2012 staramy się i w końcu jest to możliwe, aby również Muzeum Historii Miasta Zduńska Wola włączało się w te działania. 
W tym roku udało nam się także włączyć cmentarz żydowski w oficjalne obchody Likwidacji Getta Żydowskiego w Łodzi, z racji tego iż 1169 osób - więźniów getta żydowskiego w Zduńskiej Woli - zostało wywiezionych do tamtejszego getta w sierpni 1942 roku, w ramach akcji likwidacji getta żydowskiego w Zduńskiej Woli. 

Zapraszam Państwa serdecznie :)
24 sierpnia (niedziela) o godz. 16:00

Dla mnie osobiście Dzień Otwarty cmentarza jest zawsze niezapomnianym spotkaniem z obecnymi mieszkańcami Zduńskiej Woli. Wspaniałe pytania zadawane podczas poprzednich wspólnych spacerów historycznych pokazały mi, że ani kultura żydowska ani cmentarz żydowski nie są im obojętne. Chcieliby dowiedzieć się o nich jak najwięcej, ale nie zawsze mają okazję z dala od mainstreamu tematu i uniwersytetów.
Warto dodać, że w tym roku cmentarz odwiedziło już ponad 190 osób odnotowanych przeze mnie (61 osób indywidualnych oraz małych grup z Polski a także ponad 70 osób biorących udział w Dniu Holokaustu;  pozostali zwiedzający to mieszkańcy Stanów Zjednoczonych, Izraela, Chin i Argentyny)
W Dniu Otwartym cmentarza w 2013 roku wzięło udział 101 osób. 

UPRZEJMIE PROSZĘ O ZAŁOŻENIE WYGODNEGO I PEŁNEGO OBUWIA. 
 

12.8.14

WIZYTA GRUPY Z CHRIST CHURCH JERUSALEM

W dniu 11 sierpnia 2014 roku Zduńską Wolę odwiedziła szczególna grupa - przedstawicieli z Christ Church Jerusalem w Izraelu, w którym to kościele w roku 2013 miałam przyjemność prezentować działania na rzecz ocalania dziedzictwa żydowskiego w Polsce. Kościół reprezentowali przedstawiciele z Izraela, Stanów Zjednoczonych i Chin.

Pastor David Pileggi był pod wrażeniem działań współcześnie podejmowanych w Polsce, w tym tych w Zduńskiej Woli i dlatego właśnie po raz pierwszy postanowił przyjechać z grupą do naszego miasta. Przyjazdy grup do Polski śladami dziedzictwa żydowskiego i Holokaustu, Pastor Pileggi organizuje już od kilku lat. Wiodą one głównie wschodnimi obszarami Polski, poprzez kolejne obozy zagłady.

Wizyta grupy nie byłaby możliwa gdyby nie zaangażowanie i pomoc Dr Carrie Burns, która także niedawno odwiedziła nasze miasto już kolejny raz :) a którą ze Zduńską Wolą połączył urodzony tutaj Rabin Isaak Neuman, autor wspomnień pt. "The Narrow Bridge". Tak też zatytułowana była tegoroczna wizyta grupy w Polsce:
A Narrow Bridge
Jewish life in Poland
Then & Now, 
1-12 August 2014

Poniżej kilka zdjęć z wizyty grupy 
w Muzeum Historii Miasta (tutaj goście mogli obejrzeć wystawę prac Shlomo Korzacka)
na cmentarzu żydowskim 
oraz w Kościele Baptystów, gdzie spotkali się z przedstawicielami kościoła w tym Jakubem i Kasią Jarosławskimi. Jakub Jarosławski pełni funkcję Przewodniczącego Rady Zboru Kościoła Baptystów.

Dziękuję bardzo serdecznie Pastorowi Dawidowi Pileggi oraz Dr Carrie Burns.

Dziękuję Natalii Kucharskiej, 
która była tak miła i wykonała prezentowane poniżej fotografie. 


19.7.14

SPRZĄTANIE CMENTARZA 2014

W dniach 4 i 5 lipca odbyło się kolejne sprzątanie cmentarza żydowskiego. Inicjatorami akcji w tym roku byli Daniel Kiedrowski, Tomasz Polkowski i autorka bloga.

Chciałabym bardzo serdecznie podziękować wszystkim, którzy zechcieli nam pomóc. Bardzo serdecznie dziękuję mediom: szczególnie Naszemu Radiu i ZWMedia, które szybko odpowiedziały na  moją prośbę zaproszenia mieszkańców do wspólnego sprzątania cmentarza. Dziękuję także Radio Łódź, które na swej antenie wyemitowało materiał z przeprowadzonej akcji.

Przede wszystkim jednak podziękowania należą się tym, którzy bardzo ciężko pracowali:
Sara Rychlik, Kasia Piszczek, Marysia Kiedrowska, Szymek Raj, Daniel Kiedrowski, Kuba Pawelec, Krzysztof Kwapik i Piotrek Lucimiński.


;