Serdecznie zapraszam wszystkich Państwa na
IV Dzień Otwarty Cmentarza żydowskiego
(a drugi zorganizowany wspólnie
z Muzeum Historii Miasta Zduńska Wola)
25 sierpnia (niedziela), godz. 15:00
W dniach 24-27 sierpnia 1942 roku niemiecki okupant dokonał likwidacji getta żydowskiego w Zduńskiej Woli. Wówczas to blisko 1/3 mieszkańców naszego miasta została wywieziona do obozu śmierci w Chełmnie nad Nerem, pozostała garstka - ponad tysiąc osób - trafiła do getta Litzmannstadt.
Podczas tych trzech dni dokonano setek morderstw na terenie ulic Ogrodowej, Stęszyckiej (dziś Getta Żydowskiego) i Juliusza oraz bezpośrednio na cmentarzu żydowskim, który stał się miejscem ostatecznej selekcji.
Dziś trudno nam sobie wyobrazić te trzy upalne, sierpniowe dni, kiedy "znika" bezpowrotnie cała dzielnica, domy pustoszeją, a na ulicach pozostaje tylko głucha cisza.
Poprzednie Dni Otwarte cmentarza utwierdziły mnie w przekonaniu, że mieszkańcy Zduńskiej Woli i okolic
czują potrzebę takiego dnia. Wspaniałe pytania zadawane podczas naszego
wspólnego spaceru pokazały mi, że ani kultura żydowska ani cmentarz
żydowski nie są im obojętne. Chcieliby dowiedzieć się o nich jak
najwięcej, ale nie zawsze mają okazję z dala od mainstreamu tematu,
uniwersytetów i imprez takich, jakie oferuje Festiwal Kultury Żydowskiej
w Krakowie czy Warszawie.
Kilka lat temu postanowiliśmy zwiedzić z
kilkoma przyjaciółmi Brzezinkę, w ciszy, bez oficjalnych uroczystości, czy
uczestnictwa w zorganizowanej grupie. Wtedy byłam w Brzezince drugi raz w
życiu i czułam, że to chyba po raz ostatni. Nie miałam potrzeby
przeżywania ponownie tego, co przeżyliśmy, samotnie, spacerując bez
krzyków grup młodzieży, bez werbli oficjalnych imprez. To były
szczególne doznania, cisza pozwoliła nam, przynajmniej tak to odczuwaliśmy, "dotknąć" życia w Brzezince
WTEDY.
Dlatego kontynuujemy organizację spaceru - Dnia Otwartego - po cmentarzu w Zduńskiej Woli. Cmentarz
i grupa tylko tych, którzy czują potrzebę przyjścia. Tak, jak ja kilka
lat temu myślałam, że nie pojechałabym drugi raz do Brzezinki, rozumiem
tych, którzy nie czują potrzeby przyjścia drugi raz na nasz cmentarz.
Jestem jednak pewna, że przekażą kolejnym osobom misję tego dnia -
PAMIĘĆ, która dociera do nas bardziej i pełniej kiedy jesteśmy z Nią w
ciszy.
Po cmentarzu oprowadzała będę Państwa z Tomkiem Polkowskim - historykiem, edukatorem Holokaustu (ukończył w tym celu kursy w Jerozolimie, Berlinie i Paryżu). Dlatego też podczas spaceru historycznego ja skoncentruję się na historii Zagłady Żydów zduńskowolskich i tradycji żydowskiej (cmentarze żydowskie, pochówek, symbolika nagrobków). Na wszelkie pytania stricte dotyczące Holokaustu odpowie Państwu Tomek Polkowski.
fot. (c) Tomek Polkowski
