ZNAKI SZCZEGÓLNE: ŻADNE
Kilka
lat temu badając społeczność żydowską Zduńskiej Woli natrafiłam w
Archiwum w Sieradzu na kolekcję świetnie zachowanych podań o dowody
osobiste mieszkańców miasta. Wśród nich znajduje się blisko 600 podań
składanych przez Żydów zduńskowolskich w latach 1929-1934. Każdy
dokument opatrzony jest zdjęciem aplikującego. Moim marzeniem było pokazać te piękne zdjęcia
któregoś dnia światu, aby mieszkańcy mojego
miasta mogli poznać i spojrzeć na dawnych mieszkańców Zduńskiej Woli nie
tylko poprzez stereotypy. Tak zrodził się pomysł wystawy. Dopiero w tym
roku we współpracy z Archiwum Państwowym w Łodzi, Oddział Zamiejscowy w Sieradzu i Muzeum Historii Miasta Zduńskiej Woli była możliwa jej realizacja.
Bardzo serdecznie dziękuję obu tym instytucjom za umożliwienie mi wykonania wystawy.
Dziękuję także Menachemowi Daumowi, który udostępnił mi zdjęcie jego taty
Mojżesza Josefa Dauma, żołnierza 28 płk. Strzelców Kaniowskich.
* * *
Dziękuję także Menachemowi Daumowi, który udostępnił mi zdjęcie jego taty
Mojżesza Josefa Dauma, żołnierza 28 płk. Strzelców Kaniowskich.
OPIS WYSTAWY:
WYSTAWA
ZNAKI SZCZEGÓLNE ŻADNE
"Distinguishing features: none"
"Distinguishing features: none"
Wystawa powstała dzięki współpracy
Muzeum Historii Miasta Zduńska Wola
i Archiwum Państwowego w Łodzi, Odział Zamiejscowy w Sieradzu.
Muzeum Historii Miasta Zduńska Wola
i Archiwum Państwowego w Łodzi, Odział Zamiejscowy w Sieradzu.
Scenariusz, tekst i opracowanie graficzne: Kamila Klauzińska
Wystawa
prezentuje Żydów zduńskowolskich. Zdjęcia pochodzą ze zbiorów Archiwum
Państwowego w Łodzi, Oddział Zamiejscowy w Sieradzu oraz archiwum
domowego Menachema Dauma. Fotografie w oryginale stanowią załączniki do
podań o wydanie dowodu osobistego, które mieszkańcy Zduńskiej Woli
składali w okresie od 1929 do 1934 roku w Starostwie Sieradzkim. Każdy
aplikujący o dowód osobisty, tak w przeszłości, jak i obecnie
zobowiązany był do wypełnienia formularza, w którym uwzględnione są
pewne cechy naszej fizjonomii, takie jak kolor oczu, kolor włosów,
wzrost, twarz i znaki szczególne. Wystawa ma na celu pokazanie, że
żydowscy mieszkańcy Zduńskiej Woli nie wyróżniali się niczym
szczególnym, a więc byli tylko, ale i aż jednymi z obywateli tego
miasta. Przeglądając zbiór ponad 600 podań Żydów pierwsze, co zwraca
naszą uwagę to piękno prostych,
starych zdjęć paszportowych. Widzimy na nich biuralistki, gorseciarki,
krawcowe, nauczycielki, właścicielkę pralni chemicznej, trejberki, wdowy
i kobiety utrzymujące się przy swych mężach, szewców, handlowców,
malarzy, fryzjerów, kupców, przemysłowców, talmudystów i rabina. Dzięki
ich wizerunkom dowiadujemy się, jak różnorodna i ciekawa była to
społeczność. Są zatem wśród nich ortodoksi, chasydzi, ale i Żydzi
zasymilowani. Zagłębiając się w opisy postaci niemal na wszystkich
podaniach znajdujemy na zapytanie: znaki szczególne -odpowiedź: żadne.
Dla ideologii nazistowskiej jednak posiadali oni wszyscy jeden znak szczególny - byli Żydami i dlatego właśnie stali się ofiarami "ostatecznego rozwiązania", jakim w konsekwencji była Zagłada blisko 6 mln. Żydów polskich i europejskich, w tym blisko 10 tys. Żydów zduńskowolskich.
Wystawa ZNAKI SZCZEGÓLNE: ŻADNE zadedykowana jest wszystkim tym zduńskowolanom, którzy oczekiwali co tydzień aromatów Szabatu i dla których świat załamał się wraz z wybuchem II wojny światowej. Wystawa ma być jednocześnie impulsem do głębszej refleksji na temat Holokaustu i totalitaryzmów oraz zachowania człowieczeństwa w obliczu zagrożenia i śmierci. Tak więc tytułowe określenie “znaki szczególne: żadne” stanowi tutaj metaforę i nie powinniśmy doszukiwać się w nim rzeczywistego znaczenia jeden do jednego zgodnie z formularzem dowodowym.
Dla ideologii nazistowskiej jednak posiadali oni wszyscy jeden znak szczególny - byli Żydami i dlatego właśnie stali się ofiarami "ostatecznego rozwiązania", jakim w konsekwencji była Zagłada blisko 6 mln. Żydów polskich i europejskich, w tym blisko 10 tys. Żydów zduńskowolskich.
Wystawa ZNAKI SZCZEGÓLNE: ŻADNE zadedykowana jest wszystkim tym zduńskowolanom, którzy oczekiwali co tydzień aromatów Szabatu i dla których świat załamał się wraz z wybuchem II wojny światowej. Wystawa ma być jednocześnie impulsem do głębszej refleksji na temat Holokaustu i totalitaryzmów oraz zachowania człowieczeństwa w obliczu zagrożenia i śmierci. Tak więc tytułowe określenie “znaki szczególne: żadne” stanowi tutaj metaforę i nie powinniśmy doszukiwać się w nim rzeczywistego znaczenia jeden do jednego zgodnie z formularzem dowodowym.
This
is an exhibition about the Jews of Zduńska Wola. The photos were taken
from the collection of the National Archives in Lodz (Sieradz branch)
and the personal archives of Menachem Daum. Original photographs were
attached to the applications for identity cards, which people of Zduńska
Wola filed in the period from 1929 to 1934 in the District Office of
Sieradz. Each Applicant for an ID card, both in the past and the
present, was required to fill out a form, in which were included details
such as eye color, hair color, height, face and distinguishing features. The
exhibition aims to show that the Jewish people of Zduńska Wola (or
elsewhere) did not distinguish themselves by anything in particular:
they were common Polish residents. History teaches us, however, that
they were later tagged with a special feature: they were Jews. The
collection consists of more than 600 applications of Jews, which reveals
the beauty of simple, old passport photos. We see office workers,
corset makers, dressmakers, teachers, the owner of the dry cleaning,
“Trejberki”, widows as well as women living with their husbands,
shoemakers, traders, artists, hairdressers, tradesmen, industrialists,
Talmud students and a Rabbi. These images teach us how diverse and
interesting the Jewish community was.Among them were Orthodox, Hasidim,
but also non-religious and assimilated Jews. Delving into the
descriptions of the characters we find the following words in almost all
of the applications: “Distinguishing features: none”. According to the
Nazi ideology, however, they all had one truly special feature - they
were Jews. That is the only reason why they became the victims of the
"final solution", the consequence of which was the annihilation of the
nearly 6 million Polish and European Jews, including the nearly 10
thousand Jews of Zduńska Wola.
The “Distinguishing features: none”
exhibition is dedicated to all those Zdunskawolers who used to expect
the weekly Sabbath’s aromas and for whom the world collapsed with the
outbreak of World War II. The exhibition, with its metaphoric title, is a
reflection on the Holocaust and on totalitarism, but
also on human behavior in the face of danger and death and on the
banality of the murdering of innocent people because of supposed
differences.
exhibition script, text and graphic design by Kamila Klauzińska
exhibition script, text and graphic design by Kamila Klauzińska
Poniższe zdjęcia pochodzą ze zbiorów Archiwum Państwowego w Łodzi,
Oddział Zamiejscowy w Sieradzu, zespół: Akta Miasta Zduńska Wola,
sygn. 90, 91, 98, 99, 100, 102, 103.
Oddział Zamiejscowy w Sieradzu, zespół: Akta Miasta Zduńska Wola,
sygn. 90, 91, 98, 99, 100, 102, 103.
Zostały umieszczone na niniejszej stronie internetowej zgodnie z umową nr 64/O III/12
i jako takie nie mogą być kopiowane i powielane bez zgody autorki bloga oraz Archiwum Państwowego w Łodzi.
copyright: The State Archives in Lodz